Υπάρχουν όρια!

Υπάρχουν όρια στη «στρατηγική του σκορπιού»

There was a young lady of Niger
Who smiled as she rode on a tiger;
They returned from the ride
With the lady inside,
And the smile on the face of the tiger.

Ο Κώστας Ταχτσής, όταν κάποια αξίωση ή συμπεριφορά ήταν υπερβολική, έγραφε ότι «υπάρχουν και, γ…το, όρια». Η Margaret Thatcher, για να εκφράσει το ίδιο συναίσθημα, έλεγε “Enough is enough”. Πέρα από ένα ορισμένο σημείο απαιτητικότητας, κακοπιστίας, και θράσους που επιδεικνύει κάποιος, σε συνδυασμό, συχνά, με απόλυτη απροθυμία ή αδυναμία κατανόησης της πραγματικής κατάστασης εκ μέρους του, ο πιο καλόπιστος συζητητής «κατεβάζει τα ρολά». Ο ενδοτικός Neville Chamberlain, αναγκάστηκε να κηρύξει τον πόλεμο στη χιτλερική Γερμανία το Σεπτέμβριο του 1939. Δεν υπολόγισε το κόστος ενός τέτοιου πολέμου. Ούτε και η Margaret Thatcher υπολόγισε το κόστος του πολέμου το 1982, μετά από την κατάληψη των νήσων Φόκλαντ από δυνάμεις της Αργεντινής, η οποία ήταν τότε  υπό το δικτατορικό  καθεστώς του Leopoldo Galtieri.

Δεν θεωρώ ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται. Είναι, μάλιστα, παραπλανητικό να λέγεται ότι η ιστορία διδάσκει. Από μόνη της δεν διδάσκει τίποτε. Παρέχει, όμως, μοντέλα καταστάσεων η λογική ανάλυση των οποίων μας δείχνει πώς και γιατί έδρασαν όπως έδρασαν οι πρωταγωνιστές τους. Ο υπολογισμός του κόστους μιας απόφασης είναι πάντα κυρίαρχο στοιχείο σε μια διαπραγμάτευση. Υπάρχουν, όμως, φορές που καθίσταται φανερό ότι η άλλη πλευρά αποκαλεί «διαπραγμάτευση» ένα καθεστώς ανοχής προς αυτήν, όταν προβαίνει σε μονομερείς αποφάσεις. Είναι η γνωστή «στρατηγική του σκορπιού». Η  αυτοκτονική ικανότητα του τελευταίου, εφόσον μπορεί να πείσει, οδηγεί τον αντίπαλο στη μια υποχώρηση πίσω από την άλλη, διότι φοβάται το κόστος μιας καταστροφής, ενώ ο σκορπιός δεν φοβάται τίποτα. Μάλιστα, κάθε κίνηση ή μέτρο προφύλαξης που παίρνουν οι άλλοι, ερμηνεύεται από το σκορπιό ως σημάδι φόβου εκ μέρους του. Και συνεχίζει ένα σόου θράσους που είναι, όμως, για εσωτερική κατανάλωση.

Κάποια στιγμή, όχι μόνο τα περιθώρια υπομονής εξαντλούνται, αλλά απομονώνεται ηθικά και πολιτικά ο θρασύς ταραξίας. Δεν βρίσκει αντιστηρίγματα διεθνώς. Το «μην ανησυχείτε, δεν τους συμφέρει να μας καταστρέψουν»  τελειώνει κάποτε. Και όταν γίνει αυτό, τότε δεν υπολογίζεται το κόστος απαλλαγής από αυτόν. Ιδιαίτερα αν δεν είναι …γίγας.