Το Τέλος της «Μεταπολίτευσης» ;

Δ. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΣ

Η Μεταπολίτευση, όχι με την έννοια της μετάβασης από το δικτατορικό στο δημοκρατικό καθεστώς, το 1974, αλλά με την διευρυμένη σύγχρονη έννοια της που περιλαμβάνει το ίδιο το καθεστώς που προέκυψε, τις νοοτροπίες που εξέθρεψε, τη θεσμική, ιδεολογική και εθνική αυταρέσκεια με την οποία ταυτίστηκε, βαίνει προς το τέλος της. Μαζί και η ρητορική της, η οποία περιλαμβάνει και μεγεθύνει όλα αυτά τα στοιχεία.

Η σαπίλα που ήρθε στην επιφάνεια  στη διάρκεια της κρίσης έδειξε ένα πράγμα: ότι η ρητορική της είχε ένα υλικό υπόβαθρο που ήταν η διαθεσιμότητα πόρων. Η φράση «Λεφτά υπάρχουν» που έμεινε στην πρόσφατη ιστορία μας, ήταν μια κραυγή επιβεβαίωσης της ύπαρξης της Μεταπολίτευσης ως έκφρασης μιας επιθυμητής πραγματικότητας. Ήταν σαν να έλεγε ο υψηλόφρων πολιτικός «Μην ανησυχείτε, η Μεταπολίτευση είναι εδώ, δυνατή και ισχυρή και όσο υπάρχει, δεν θα στερούμαστε πόρων». Ναι, διότι ο βολονταρισμός του κρατισμού αυτό διδάσκει: σε τελευταία ανάλυση ο κρατισμός είναι λεφτόδεντρο. Ο κόσμος που τον ψήφισε δεν ήταν ηλίθιος. Ακολούθησε άκριτα μια εδραιωμένη ιδεολογία. Και ας είμαστε ξεκάθαροι: μια ιδεολογία που ενστερνίστηκε  η ΝΔ στο πρώτο της ξεκίνημα πριν το 1981, και την οποία διεύρυνε και στερέωσε το ΠΑΣΟΚ στη συνέχεια. Ο Γιώργος δεν πρωτοτύπησε και δεν παρέκκλινε από την καθολικά εδραιωμένη πίστη των συμπατριωτών μας στον κρατισμό και τις απεριόριστες δυνατότητες που προσφέρει.

Αλλά υπήρχε μια «λεπτομέρεια» που παρέβλεψε: ότι το λεφτόδεντρο είχε όρια που δεν καθορίζονταν πλέον από τις Ελληνικές κυβερνήσεις, αλλά από τους Ευρωπαίους εταίρους μας, τουλάχιστον από το 2000 κι έπειτα, όταν η Ελλάδα μπήκε στη ζώνη του ευρώ. Όταν τα πράγματα έφτασαν στο απροχώρητο, η φούσκα έσκασε, και εξέλιπε  η υλική βάση της Μεταπολίτευσης ως ιδεολογίας και στάσης ζωής. Αυτό επέφερε δύο θεαματικά αποτελέσματα: την απότομη περιθωριοποίηση του ΠΑΣΟΚ, κόμμα που αξιοποίησε τον κρατισμό στα απώτατα όρια του,  και την επίσης απότομη άνοδο της ΧΑ, μιας οργάνωσης που βασίστηκε στην πιο ξεδιάντροπα φασιστική νοοτροπία, η οποία ήταν αδιανόητη στο πλαίσιο της Μεταπολίτευσης όπως αυτή νοήθηκε και εδραιώθηκε.

Ουδέποτε δικαιώθηκε ο Μαρξ με τόσο θεαματικό τρόπο: τέλος στην οικονομική βάση, τέλος στην ιδεολογία της Μεταπολίτευσης. Τέλος στην τελευταία και νάσου και εμφανίζονται οι ακαθαρσίες που συσσωρεύονταν κάτω από το χαλί της. Όμως, το θηρίο δεν πεθαίνει εύκολα. Και οι εταίροι μας πρόσφεραν μερικές ενέσεις, για να γίνουν μεταρρυθμίσεις που θα έσωζαν την οικονομία και την κοινωνία. Αυτές δεν έγιναν. Ο κρατισμός – η ραχοκοκαλιά της Μεταπολίτευσης – έπρεπε να συντηρηθεί. Και αυτή ήταν η «κύρια αντινομία» (όπως πάλι ο Μαρξ θα έλεγε) που δεν μπορούσε να ξεπεραστεί. Ο λαός ήταν και είναι εθισμένος σ’ αυτό του το αφιόνι. Ο κόμπος έφτασε στο χτένι. Φυσικά η κυβέρνηση – όπως θα έκανε οποιαδήποτε άλλη που θα βρισκόταν σ’ αυτή την κατάσταση, και με καθεστώς Μεταπολίτευσης – θέλησε να αποφύγει και να αναβάλει.  Βαθύτατα ανθρώπινη η στάση του  «παρένεγκε τὸ ποτήριον ἀπ’ ἐμοῦ τοῦτο», όμως έχει αναγκαία ημερομηνία λήξης το τέλος Φεβρουαρίου του 2015. Η προβλεπόμενα αποτυχημένη εκλογή ΠτΔ δόθηκε για την τιμή των όπλων. Μπαίνουμε αναγκαστικά σε μια περίοδο αναταράξεων που θα σημάνουν την αρχή του τέλους της Μεταπολίτευσης – και αυτό ανεξάρτητα από το άμεσο αποτέλεσμα των εκλογών που έρχονται. Καλό ή κακό; Καλό, θα έλεγα, αλλά εξαρτάται από το κόστος που θα έχει.