Το Άγος Της Προσοδοθηρίας
Δημοσιεύθηκε: 01/10/2012 Filed under: Uncategorized | Tags: προσοδοθηρία, Πολιτική, βουλή, ελλάδα, κοινωνία, λαϊκισμός ΣχολιάστεΔημήτρης Δημητράκος
Αξίζει να διαβαστεί το άρθρο του Πάσχου Μανδραβέλη «Το έλλειμμα ανταγωνισμού στην αγορά» στην Καθημερινή της 30-9-12. Παραθέτω ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα :
«Μπορεί μάλιστα να περίμεναν [σ.σ. τα μέλη της τρόικας] ότι μειώνοντας τα εισοδήματα θα έπεφταν και οι τιμές· έτσι γίνεται σε όλο τον κόσμο, αυτό λέει και η οικονομική λογική. Αμ, δε! Σε μια χώρα που έχουν καταστρατηγηθεί όλοι οι νόμοι, θα την γλίτωνε ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης; Υπάρχουν, απίθανες -και συνήθως μεταμεσονύκτιες- διατάξεις που φτιάχνονται επίτηδες με στρυφνούς νομικούς όρους και παραπομπές σε παλαιότερους νόμους, έτσι ώστε νόμιμα να εξυπηρετούνται πελατειακά συμφέροντα. Και τα πελατειακά συμφέροντα του πολιτικού συστήματος δεν είναι μόνο οι δημόσιοι υπάλληλοι ή οι ταξιτζήδες. Είναι και οι επιχειρήσεις που διά νόμων λυμαίνονται μονοπωλιακά ή ολιγοπωλιακά κάποιες αγορές, απολαμβάνοντας υψηλά κέρδη».
Έτσι λειτουργεί η προσοδοθηρία : με την τακτική των (μεταμεσονυκτίων) τροπολογιών, οι οποίες έχουν εύστοχα ονομαστεί «ντροπολογίες». Πρόκειται για πρόσθετες παραγράφους που «τρυπώνουν» σε ένα νομοσχέδιο, με σκοπό να ευνοηθεί κάποια ομάδα συμφερόντων. Τα συμφέροντα αυτά μπορεί να είναι επιχειρηματικά, συντεχνιακά, επαγγελματικά κάθε είδους. Είναι κατά κύριο λόγο πελατειακά. Και οι εμβόλιμες διατάξεις που τα ευνοούν χαρακτηρίζονται σεμνότυφα ως «ευεργετικές». Κάποιοι, , δηλαδή, ωφελούνται εις βάρος των υπολοίπων, πράγμα που σκοπίμως αποσιωπάται με τη χρήση του επιθέτου «ευεργετικός». Κάποιοι πληρώνουν για αυτή την ευεργεσία και αυτοί δεν είναι οι πολιτικοί που εισηγούνται και ψηφίζουν τις διατάξεις αυτές. Οι πολιτικοί ευεργετούν με τα λεφτά των άλλων. Πληρώνουν οι ανυπεράσπιστοι, δηλαδή, οι φορολογούμενοι.
Οι «ευεργετικές» αυτές διατάξεις στρεβλώνουν την αγορά και βλάπτουν πολλαπλώς το κοινωνικό σύνολο. Δίνουν την ευκαιρία να εισπράξουν κάποιοι περισσότερα από όσα θα λάμβαναν αν δεν υπήρχε η πολιτική εύνοια. Αυτή αποκτάται με κάποιο κόστος. Το κόστος αυτό, όμως, είναι υπό τις τρέχουσες συνθήκες, μικρότερο από πού θα αντιστοιχούσε στην προσπάθεια βελτίωσης της παραγωγικότητας μιας επιχείρησης. Συνεπώς, ο προσοδοθήρας, σε αντίθεση με τον υγιή επιχειρηματία, έχει περισσότερα να κερδίσει επενδύοντας σε πολιτική εύνοια από το να επενδύσει σε εξοπλισμό ή σε ανθρώπινο κεφάλαιο. Αποσκοπεί όχι στο κέρδος – που είναι υγιές κίνητρο σε μια οποιαδήποτε επιχειρηματική δραστηριότητα, αλλά στην πρόσοδο, δηλαδή, εισόδημα το οποίο εισπράττεται εκτός παραγωγής, που είναι έξω ή πέρα από την πραγματοποιημένη εργασία ή την επιχειρηματικότητα.
Είναι τόσο κακό αυτό; Ναι, είναι! Διότι βασίζεται σε μονοπωλιακές ή ολιγοπωλιακές καταστάσεις που δημιουργούνται τεχνητά και το όφελος του επιχειρηματία είναι εις βάρος άλλων. Το ίδιο, φυσικά, ισχύει και για μη επιχειρηματικούς κλάδους, όπως είναι τα συνδικάτα, διάφορες επαγγελματικές ομάδες και γενικότερα όσοι είναι σε θέση να αποσπούν «ευεργετικές» διατάξεις με απεργίες ή διασάλευση της τάξης. Η «ευεργεσία» παρέχεται εκεί με γνώμονα τη «δύναμη βλάβης» που διαθέτουν οι ομάδες αυτές, και όχι την παραγωγικότητά τους. Αυτό θα παρασύρει τον υγιή επιχειρηματία, αλλά και τον έντιμο επαγγελματία και μισθωτό, στο να επιδοθεί κι αυτός στην θήρα πολιτικής εύνοιας. Επί τέσσερις δεκαετίες η ευγενής αυτή τέχνη έχει αποφέρει καρπούς σε ορισμένους και έχει περιορίσει και τελικώς παραλύσει τους περισσότερους. Και οι περισσότεροι, κάθε φορά, μη αντιλαμβανόμενοι ότι μέσω της παντοδυναμίας του Δοβλετιού παράγεται και ενδυναμώνεται η προσοδοθηρία, εκτρέφουν το τον κρατισμό, ελπίζοντας ότι θα αποκτήσουν μέρος της προσόδου.
Εκεί βρίσκεται η πέτρα του σκανδάλου. Στην προσοδοθηρία. Πετυχαίνεται με «νόμιμους» τρόπους – όπως είναι οι τροπολογίες στη Βουλή – ή με παράνομες πρακτικές, όπως είναι η δωροδοκία και άλλες μορφές δημόσιας διαφθοράς. Είναι τρόποι απόκτησης (εξαγοράς) πολιτικής εύνοιας. Φυσικά και στρεβλώνεται η αγορά και υποφέρει ο καταναλωτής ως εκ τούτου, πέρα από τις πρόσθετες ηθικές ζημίες που επιφέρουν οι πρακτικές αυτές. Οι τιμές των προϊόντων που φτάνουν στην κατανάλωση καλύπτουν, μεταξύ άλλων, και το τεράστιο κόστος συναλλαγής (το περίφημο transaction cost του Ronald Coase), δηλαδή, το κόστος σε χρήμα, σε χρόνο, σε κόπο που συνεπάγεται η θήρευση της πολιτικής εύνοιας. Το κόστος αυτό μετακυλίεται, στον καταναλωτή. Πολύ πιο σημαντική απώλεια, όμως, είναι η γενικότερη στρέβλωση της οικονομίας από το τεχνητά διατηρούμενα υψηλό κόστος παραγωγής σε ορισμένους τομείς και το τεράστιο περιθώριο κέρδους (διάβαζε προσόδου) που πραγματοποιείται, επίσης εξασφαλισμένο τεχνητά, με πολιτική παρέμβαση.
Φυσικά, το πιο προσοδοθηρικό επάγγελμα, το πιο κλειστό και ανεξέλεγκτο, είναι εκείνο που ρυθμίζει τα άλλα επίσης προσοδοθηρικά και κλειστά επαγγέλματα και δεν αμφισβητείται ποτέ το μονοπώλιο που δικαιωματικά κατέχει: το επάγγελμα αυτό, είναι, βέβαια, εκείνου του πολιτικού. Μπορεί να υποστηριχθεί ότι και ο πολιτικός εξαρτάται από την εύνοια των ψηφοφόρων του. Και επομένως είναι κι αυτός προσοδοθήρας, με κάποια έννοια. Η απάντηση είναι ότι ασφαλώς και είναι προσοδοθήρας αν είναι λαϊκιστής. Προσμένει να αποκτήσει πολιτικό όφελος παρέχοντας ρουσφετολογικές υποσχέσεις, δηλαδή, προσφέροντας προσοδοθηρικές ευκαιρίες στους ψηφοφόρους του ή δίνοντας την εντύπωση ότι κάποιοι αυτοπροσδιοριζόμενοι ως «μη προνομιούχοι» θα εισέλθουν, μέσω της πολιτικής που θα εφαρμόσει, στο κλαμπ των προνομιούχων. Με αυτόν τον τρόπο συνδέονται με τον πιο εξευτελιστικό και ατιμωτικό τρόπο ο κρατισμός, ο λαϊκισμός και η προσοδοθηρία μεταξύ τους . Και φυσικά, το μπουκέτο αυτό συνδέεται άρρηκτα με το παρόν κατάντημα της χώρας.
The Greek Predicament and the Birth of Fact
Δημοσιεύθηκε: 11/06/2012 Filed under: Uncategorized | Tags: conspiracy, elections, golden dawn, Greece, memorandum, syriza 2 ΣχόλιαD. Dimitrakos
This note is written mainly for the benefit (if that is the appropriate term in this case) of all my friends abroad who know and care about Greece’s woes. The situation is and will be increasingly difficult, both now and after the election of June 17th. Matters are bound to come to a head the following day (uncannily ‘Waterloo Day’) when SYRIZA, the leading left-wing party, will be called to form a government in the likely case it wins. Yet even if it does not win, it will still play first fiddle in opposing the policies of reform that the new government introduces. Needless to add that such opposition will not manifest itself solely in Parliament, but mainly in the streets.
The strategy of SYRIZA has been to render the country ungovernable. It has advanced in this direction with impressive efficacy. Strikes, demonstrations, occupation of public places, violent confrontations with the police, arson and sabotage, have been the order of the day for months. To crown it all, new racist and extreme nationalist parties, the ‘Golden Dawn’ and the ‘Independent Greeks’ make their loud appearance, having snatched 17% of the vote in the last elections. The country has lost its head.
Greece has, moreover, succeeded in alienating sympathy for her, mainly by the gross incompetence, proven dishonesty and grotesque arrogance of its officials, both at high and low levels of authority. As if that were not enough, racism rears its ugly head in a country sunk in fiscal profligacy and rampant corruption, where rent-seeking and living off transfer payments are admitted as the norm, yet basking in myths of an alleged cultural superiority vis à vis its European neighbours and practically everyone else. The head of SYRIZA Alexis Tsipras has lately shown to be in line with this view by asserting that he perceives the Acropolis from his window, whereas Chancellor Merkel perceives the Reichstag.
In these circumstances, a great amount of people push credulity to its furthest limits. Reality recedes and myth takes over. Sovereign debt, they maintain, will not have to be paid, since it was not of our making. Some unidentifiable foreign interests have worked out this accursed ‘Memorandum’ and imposed it on us – so the myth goes – with the express purpose of ruining us and then buy us out on the cheap. This is one of the many conspiracy theories that eager far Left or far Right supporters readily adopt. Yet conspiracy theories are more widely accepted as they appeal to popular imagination and capture the minds of the gullible. Conspiracy theories possess a seemingly high explanatory power and are immunized against criticism, since the causes ascribed are by definition hidden. Above all, conspiracy theories explain nearly everything WITHOUT TAXING THE INTELLECT. This constitutes an enormous advantage compared to other explanations which require a lot of homework, that is, understanding the facts and use of reason to find solutions to problems.
In the mean time reality asserts itself. Facts are stubborn things, as Lenin used to say. More and more numerous Greeks may find escape in illusion – ‘the world is my dream’ – but facts are facts and no reform of the state means wallowing in oceans of debt, no investment and increasing anomie in society, while self-confidence leads us headlong to perdition like all the Gadarene swine rolled into one.
It is far from obvious that other countries will run to the rescue, since they got other fish to fry – namely Spain, possibly Italy, and the whole of the EU economy being at sixes and sevens. Greeks will have to go it alone, for once. One wonder if it is THE END. It will be certainly the end of many of our comforts, in including and especially our comforting myths. Many are so discomfited by this prospect that are ready to ‘write sorrow on the bosom of the earth’. Yet the forced landing after a long flight in the sky of make-belief can have salutary effects. Sanity prevails in the end, even at high cost. A passage from the classical work of a great economist will be particularly instructing in this matter:
Suppose that some “primitive” man uses that most elementary of all machines, already appreciated by our gorilla cousins, a stick, and that this stick breaks in his hand. If he tries to remedy the damage by reciting a magic formula… in the expectation that if he repeats this exactly nine times the two fragments will unite again—then he is within the precincts of pre-rational thought. If he gropes for the best way to join the fragments or to procure another stick, he is being rational in our sense. Both attitudes are possible of course. But it stands to reason that in this and most other economic actions the failure of a magic formula to work will be much more obvious than could be any failure of a formula that was to make our man victorious in combat or lucky in love or to lift a load of guilt from his conscience. This is due to the inexorable definiteness and, in most cases, the quantitative character that distinguish the economic from other spheres of human action, perhaps also to the unemotional drabness of the unending rhythm of economic wants and satisfactions. Once hammered in, the rational habit spreads under the pedagogic influence of favorable experiences to the other spheres and there also opens eyes for that amazing thing, the Fact.”– Joseph A. Schumpeter (1942, 1950) Capitalism, Socialism and Democracy. New York: Harper p. 123.
Есть такая партия! (Τέτοιο κόμμα υπάρχει!)
Δημοσιεύθηκε: 01/06/2012 Filed under: Uncategorized ΣχολιάστεΙούνιος 1917. Η Ρωσία σε αναβρασμό. Η Προσωρινή Κυβέρνηση ανήμπορη να αντιμετωπίσει τα προβλήματα μιας αχανούς χώρας που βρίσκεται σε πόλεμο με εξωτερικό εχθρό, που αντιμετωπίζει πείνα, δυστυχία και ανομία με τη γενικότερη έννοια. Άλλωστε η Προσωρινή Κυβέρνηση μοιράζεται την εξουσία με το «κίνημα των Σοβιέτ» . Στο Πρώτο Πανρωσικό Συνέδριο των Σοβιέτ Εργατών και Στρατιωτών συμμετέχουν οι αρχηγοί κομμάτων, αλλά και υπουργοί στην Προσωρινή Κυβέρνηση , όπως ο Κερένσκι. Παίρνει το λόγο ο Ηρακλής Τσερετέλι, σημαντικός γεωργιανός Μενσεβίκος, ο οποίος διαπιστώνει ότι δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή κανένα κόμμα που να μπορεί να αναλάβει τα ηνία της εξουσίας. Σηκώνεται εκείνη την ώρα ο Λένιν και απαντά με μια φράση. «Αυτό το κόμμα υπάρχει» (Η φράση έμεινε ιστορική και όλο το περιστατικό περιγράφεται σε ιστοσελίδα της Wikipedia
Επιστρέφουμε στα δικά μας. Η Ελλάδα του 2012 αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα, αλλά δεν είναι Ρωσία του 1917. Δεν υπάρχει «επαναστατική κατάσταση» στην Ελλάδα σήμερα (κάτι ξέρει το ΚΚΕ και δεν συμμερίζεται τις εξάρσεις του Τσίπρα και των συν αυτώ) . Υπάρχει πολιτικό κόμμα έτοιμο να αναλάβει ρεαλιστικά να λύσει το βασικό πρόβλημα της χώρας, που είναι να παραμείνει η Ελλάδα στην Ευρωζώνη, και να μην κατεδαφισθεί το έργο που ο Κωνσταντίνος Καραμανλής με τόσο κόπο έφερε εις πέρας; Αν υπάρχει, αυτό ΜΕΤΑ ΒΕΒΑΙΟΤΗΤΟΣ δεν είναι ο ΣΥΡΙΖΑ! Το «Εθνικό Οικονομικό Σχέδιο» του Σύριζα δεν αποτελεί τεκμήριο πολιτικής βούλησης για κυβέρνηση, όσο και αν παρουσιάζεται ως τέτοιο. Και ο Τσίπρας δεν είναι Λένιν.
Η όλη υπόθεση μας παραπέμπει στον Μαρξ που λέει ότι η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται παρά μόνο ως φάρσα. Δηλαδή, ως αξιοθρήνητη απομίμηση ενός αρχικού μοντέλου.
Υπάρχουν όρια!
Δημοσιεύθηκε: 30/05/2012 Filed under: Uncategorized Σχολιάστε
Υπάρχουν όρια στη «στρατηγική του σκορπιού»
There was a young lady of Niger
Who smiled as she rode on a tiger;
They returned from the ride
With the lady inside,
And the smile on the face of the tiger.
Ο Κώστας Ταχτσής, όταν κάποια αξίωση ή συμπεριφορά ήταν υπερβολική, έγραφε ότι «υπάρχουν και, γ…το, όρια». Η Margaret Thatcher, για να εκφράσει το ίδιο συναίσθημα, έλεγε “Enough is enough”. Πέρα από ένα ορισμένο σημείο απαιτητικότητας, κακοπιστίας, και θράσους που επιδεικνύει κάποιος, σε συνδυασμό, συχνά, με απόλυτη απροθυμία ή αδυναμία κατανόησης της πραγματικής κατάστασης εκ μέρους του, ο πιο καλόπιστος συζητητής «κατεβάζει τα ρολά». Ο ενδοτικός Neville Chamberlain, αναγκάστηκε να κηρύξει τον πόλεμο στη χιτλερική Γερμανία το Σεπτέμβριο του 1939. Δεν υπολόγισε το κόστος ενός τέτοιου πολέμου. Ούτε και η Margaret Thatcher υπολόγισε το κόστος του πολέμου το 1982, μετά από την κατάληψη των νήσων Φόκλαντ από δυνάμεις της Αργεντινής, η οποία ήταν τότε υπό το δικτατορικό καθεστώς του Leopoldo Galtieri.
Δεν θεωρώ ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται. Είναι, μάλιστα, παραπλανητικό να λέγεται ότι η ιστορία διδάσκει. Από μόνη της δεν διδάσκει τίποτε. Παρέχει, όμως, μοντέλα καταστάσεων η λογική ανάλυση των οποίων μας δείχνει πώς και γιατί έδρασαν όπως έδρασαν οι πρωταγωνιστές τους. Ο υπολογισμός του κόστους μιας απόφασης είναι πάντα κυρίαρχο στοιχείο σε μια διαπραγμάτευση. Υπάρχουν, όμως, φορές που καθίσταται φανερό ότι η άλλη πλευρά αποκαλεί «διαπραγμάτευση» ένα καθεστώς ανοχής προς αυτήν, όταν προβαίνει σε μονομερείς αποφάσεις. Είναι η γνωστή «στρατηγική του σκορπιού». Η αυτοκτονική ικανότητα του τελευταίου, εφόσον μπορεί να πείσει, οδηγεί τον αντίπαλο στη μια υποχώρηση πίσω από την άλλη, διότι φοβάται το κόστος μιας καταστροφής, ενώ ο σκορπιός δεν φοβάται τίποτα. Μάλιστα, κάθε κίνηση ή μέτρο προφύλαξης που παίρνουν οι άλλοι, ερμηνεύεται από το σκορπιό ως σημάδι φόβου εκ μέρους του. Και συνεχίζει ένα σόου θράσους που είναι, όμως, για εσωτερική κατανάλωση.
Κάποια στιγμή, όχι μόνο τα περιθώρια υπομονής εξαντλούνται, αλλά απομονώνεται ηθικά και πολιτικά ο θρασύς ταραξίας. Δεν βρίσκει αντιστηρίγματα διεθνώς. Το «μην ανησυχείτε, δεν τους συμφέρει να μας καταστρέψουν» τελειώνει κάποτε. Και όταν γίνει αυτό, τότε δεν υπολογίζεται το κόστος απαλλαγής από αυτόν. Ιδιαίτερα αν δεν είναι …γίγας.
Επαχθές Χρέος
Δημοσιεύθηκε: 21/05/2012 Filed under: Uncategorized 7 Σχόλια« Όταν συναφθεί ένα δάνειο, όχι για να ωφεληθεί ο λαός μιας χώρας, αλλά για να ενισχυθεί ένα αυταρχικό καθεστώς, για να μπορεί πιο εύκολα να αντιμετωπίσει μια εξέγερση, το χρέος αυτό είναι απεχθές. Δεν δεσμεύει το έθνος. Είναι χρέος του καθεστώτος, όχι του έθνους και ακυρώνεται με την πτώση του καθεστώτος… Απεχθή χρέη που συνάπτονται για σκοπούς οι οποίοι είναι αντίθετοι στα συμφέροντα και τις ανάγκες ενός έθνους και οι δανειοδότες το γνωρίζουν, δεν είναι δεσμευτικά για το έθνος όταν κατορθώσει να απαλλαγεί από την κυβέρνηση που τα σύναψε και τα υπέγραψε… Η πράξη της δανειοδότησης ήταν εχθρική προς το λαό και δεν μπορούν οι δανειοδότες που ενέργησαν έτσι, να περιμένουν ότι ένα έθνος που έχει απαλλαγεί από το δεσποτικό καθεστώς θα αναλάβει να ξεπληρώσει τα χρέη αυτά που δεν είναι παρά προσωπικά χρέη του ηγεμόνα ».
Ratio Vincit 
